Hukukumuzda bir borcun veya zararın birden fazla kişi tarafından üstlenilmesi durumunda müşterek ve müteselsil sorumluluk ilkesi devreye girer. Bu ilke özellikle tazminat davaları, trafik kazaları, kefalet ilişkileri ve haksız fiiller bakımından büyük önem taşır.
Müşterek ve müteselsil sorumluluk, zarar görenin alacağını güvence altına alırken, borçlular arasında da rücu ilişkisini gündeme getirir.
Müşterek ve Müteselsil Sorumluluk Nedir?
Müteselsil sorumlulukta, birden fazla borçlu aynı borcun tamamından sorumludur. Zarar gören kişi, dilerse sadece bir borçludan, dilerse hepsinden tazminatın tamamını talep edebilir. Ödeme yapan borçlu, ödediği tutarı diğer borçlulara rücu etme hakkına sahiptir.
Müteselsil Borçlulardan Birinin İbrası
Eğer zarar gören, borçlulardan birini ibra ederse (borçtan kurtarırsa), ibra edilen borçlunun payı diğer borçluların sorumluluğunu da etkiler. Yargıtay uygulamasında, ibra edilen kişinin sorumlu olduğu pay düşülerek kalan borçtan diğer müteselsil borçlular sorumlu tutulur.
Müteselsil Borçlulardan Birinin Borcu Ödemesi
Müteselsil borçlulardan birinin borcu tamamen ödemesi halinde, alacaklı artık diğer borçlulara başvuramaz. Ancak borcu ödeyen kişi, diğer borçlulara rücu ederek kendi payına düşmeyen kısmı onlardan talep edebilir.
Müşterek ve Müteselsil Sorumluluk ve İcra Takibi
Alacaklı, müteselsil borçlulara karşı icra takibi başlatabilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, borçluların borcun tamamından sorumlu tutulabileceğidir. Bu nedenle “davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak” ifadesi icra ve dava dilekçelerinde sıkça yer alır.
Müteselsil Borçlulara İcra Takibi
Birden fazla borçluya karşı başlatılan icra takibinde, borçlulardan biri borcun tamamını ödemek zorunda kalabilir. Daha sonra kendi sorumluluk payını aşan miktar için diğer borçlulara başvurarak rücu hakkını kullanır.
Müşterek ve Müteselsil Sorumluluk Yargıtay Kararları
Yargıtay kararlarında da müteselsil sorumluluk, zarar görenin korunması amacıyla geniş yorumlanmaktadır. Özellikle tazminat davalarında, alacaklının zararının hızlı şekilde giderilmesi için müteselsil borçluların tamamının sorumluluğu kabul edilmektedir.
Müteselsil Borçlulardan Biri Hakkında Takipten Feragat
Alacaklı, müteselsil borçlulardan biri hakkındaki takibi geri çekerse (feragat ederse), bu durum sadece o borçluya ilişkindir. Diğer borçlulara karşı takip ve dava hakkı devam eder.
Müşterek ve Müteselsil Borçluların Rücu Hakkı
Müteselsil borçlulardan biri, alacaklıya yaptığı ödemeden sonra diğer borçlulara rücu ederek paylarına düşen miktarı isteyebilir. Bu, borçlular arasındaki dengeyi sağlamak için önemli bir mekanizmadır.
Müşterek ve müteselsil sorumluluk, özellikle tazminat davalarında alacaklının mağduriyetini önleyen bir ilkedir. Ancak borçlular açısından da ödeme sonrasında rücu haklarının doğru şekilde kullanılabilmesi için hukuki bilgi ve destek gereklidir.
