Çalışma hayatında işçinin haftalık yasal çalışma süresinin üzerinde yaptığı her çalışma fazla mesai (fazla çalışma) olarak adlandırılır. İş Kanunu’na göre haftalık çalışma süresi 45 saattir. Bu süreyi aşan çalışmalar için işveren, işçiye fazla mesai ücreti ödemekle yükümlüdür.
Ancak uygulamada birçok işçi fazla çalışmasına rağmen ücretini alamamakta ve bu durumda fazla mesai alacağı davası açılmaktadır.
Fazla Mesai (Çalışma) Nedir?
- Haftalık 45 saati aşan her çalışma fazla mesai sayılır.
- Günlük 11 saati aşan çalışmalar da fazla mesai kapsamındadır.
- Fazla mesai için işçinin onayı alınmalı, zorla fazla mesai yaptırılmamalıdır (zorla fazla mesai yaptırmanın cezası vardır).
İşyerinde Fazla Çalışma Nasıl Yaptırılır, Şartları Nelerdir?
- İşçinin yazılı onayı alınmalıdır.
- Yıllık fazla mesai süresi 270 saati geçemez.
- İşveren, fazla mesai yaptırıyorsa karşılığında ya zamlı ücret ödemeli ya da işçiye serbest zaman kullandırmalıdır.
Fazla Çalışma Olgusunun Varlığının İspatı
Fazla çalışmayı ispat yükü işçiye aittir. İşçi, fazla çalıştığını şu delillerle ispatlayabilir:
- İşyerine giriş-çıkış kayıtları, puantaj çizelgeleri
- İşyerinde kullanılan elektronik kart kayıtları
- İş arkadaşlarının tanıklığı
- Fazla mesai davası bilirkişi raporu
Bu nedenle “geriye dönük fazla çalışma nasıl ispat edilir?” sorusu, davalarda en önemli hususlardan biridir.
Fazla Mesai Ücreti İşçiye Ödenmezse Ne Olur?
İşveren fazla mesai ücretini ödemezse, işçi:
- Fazla mesai ücreti alacağı davası açabilir.
- İş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
- İşçilik alacaklarını (kıdem tazminatı, ihbar tazminatı vb.) talep edebilir.
Fazla Mesai Ücreti Davası
İşçi, ödenmeyen fazla mesai alacakları için dava açabilir. Bu davada:
- Geriye dönük fazla mesai ücreti 5 yıl geriye dönük olarak talep edilebilir.
- Geriye dönük fazla mesai ücreti nasıl hesaplanır? Bilirkişi tarafından bordrolar, tanık beyanları ve çalışma kayıtları incelenerek hesap yapılır.
Fazla Mesai Ücreti Davasında Zorunlu Arabuluculuk
2018’den itibaren işçi-işveren uyuşmazlıklarında dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk şartı getirilmiştir.
- İşçi, önce arabulucuya başvurmalı, anlaşma sağlanmazsa dava açmalıdır.
Fazla Mesai Ücreti Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
- Görevli mahkeme: İş Mahkemeleri
- Yetkili mahkeme: İşçinin çalıştığı işyerinin bulunduğu yer mahkemesi veya işverenin merkezinin bulunduğu yer mahkemesidir.
Fazla Mesai Ücretine İlişkin Yargıtay Kararları
Yargıtay, fazla mesai konusunda birçok emsal karar vermiştir. Örneğin:
- Fazla mesai iddiası, yazılı belgeler ve tanık anlatımlarıyla ispatlanabilir.
- Bordroda fazla mesai ücreti ödendiği yazıyor ancak işçi imzalamadıysa, bordro kesin delil sayılmaz.
- Zorla fazla mesai yaptırmanın işçi açısından haklı fesih sebebi olduğuna karar verilmiştir.
Fazla mesai, işçinin emeğinin karşılığını alması açısından en önemli işçilik alacaklarındandır. İşveren fazla mesai ücreti ödemediğinde işçi geriye dönük alacaklarını dava yoluyla talep edebilir. Ancak davada ispat unsuru kritik olduğundan, sürecin uzman bir fazla mesai avukatı aracılığıyla yürütülmesi hak kayıplarını önleyecektir.
📞 Siz de ödenmeyen fazla mesai ücretiniz için hukuki destek almak istiyorsanız bizimle iletişime geçebilirsiniz.
