Atatürk’e Hakaret Suçu ve Cezası Nedir? (5816 Sayılı Kanun)
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’e hakaret suçu, 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun kapsamında düzenlenen özel bir suç tipidir. Bu suç, Atatürk’ün manevi şahsiyetine hakaret etmek, sövmek, küçük düşürmek veya anısına alenen saldırıda bulunmak yoluyla işlenebilir. Atatürk’e hakaret suçu, TCK (Türk Ceza Kanunu) kapsamında değil, 5816 sayılı özel kanun kapsamında cezalandırılır.
Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Nelerdir?
5816 sayılı Kanun’a göre Atatürk aleyhine işlenen suçlar şunlardır:
- Atatürk’e hakaret etmek veya sövmek
- Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret
- Atatürk’ü küçük düşürücü ifadeler kullanmak
- Atatürk’e yönelik hakaret içeren paylaşım, yazı, çizim, video veya sosyal medya paylaşımları yapmak
- Atatürk’ün heykel, büst ve kabartmalarına saldırı veya zarar verme
- Atatürk’ü aşağılayan fikir propagandası yapmak
Bu suçlar şikâyete bağlı değildir; savcılık tarafından re’sen soruşturulur.
Atatürk’ün Hatırasına Hakaret Suçu ve Cezası
Atatürk’e hakaret cezası 5816 sayılı Kanun’un 1. maddesinde düzenlenmiştir. Kanuna göre: “Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret eden, söven veya Atatürk’ü temsil eden eserlere hakaret eden kişi 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Bu suçun basın veya sosyal medya yoluyla işlenmesi halinde ceza yarı oranında artırılır. Ayrıca erteleme, para cezasına çevirme ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) bu suçta her dosyada uygulanmayabilir; mahkeme takdirine bağlıdır.
Atatürk’ün Heykel, Büst ve Abideleri ile Kabrine Zarar Verme Suçu
5816 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre Atatürk’e ait heykel, büst veya anıtlara zarar vermek, Atatürk’e ait mezara saldırmak veya zarar vermek, bu eserlere boya atmak, tahrip etmek veya yıkmak suçtur. Bu suçların cezası bir yıldan beş yıla kadar hapis cezasıdır.
Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlarda Cezayı Artıran Haller
Atatürk aleyhine işlenen suçların basın-yayın yoluyla (TV, gazete, sosyal medya, YouTube, Twitter, TikTok) işlenmesi, suçun birden fazla kişi ile birlikte işlenmesi, suçun örgütlü şekilde işlenmesi, suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi durumlarında ceza yarı oranında artırılabilir.
Atatürk’e Hakaret Suçu Para Cezasına Çevrilir mi?
Kamuoyunda sık sorulan “Atatürk’e hakaret suçu para cezası olur mu?” sorusunun cevabı: Hayır, bu suçta para cezasına çevirme çoğunlukla mümkün değildir. Çünkü 5816 kamu düzenini koruyan özel bir kanundur ve mahkemeler caydırıcılık ilkesini uygular. HAGB (hükmün açıklanmasının geri bırakılması) ve erteleme ise hakimin takdirine bağlıdır.
Atatürk’e Hakaret Suçu İhbar – Nasıl Şikayet Edilir?
Atatürk’e hakaret ihbarı için Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusu dilekçesi verilebilir. Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlar Şubesi’ne başvuru yapılabilir. CİMER üzerinden şikayet yapılabilir. Bu suç şikayete bağlı olmadığından, ihbar üzerine savcılık resen soruşturma başlatır.
Atatürk’e Hakaret ve Heykel/Büstlere Zarar Verme Suçu – Yargıtay Kararları
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre sosyal medyada yapılan hakaret içerikli paylaşımlar suçtur. Atatürk’e hakaret içeren fotomontaj, karikatür, caps ve videolar suç kabul edilmiştir. Atatürk heykeline zarar veren kişilere verilen hapis cezaları onanmıştır. Hakaret kastı olmasa bile alenen saygısızlık içeren ifadeler suç sayılmıştır.
Atatürk’e hakaret suçu Türk hukuk sisteminde en hassas suç tiplerinden biridir ve ciddi hapis cezası yaptırımı bulunmaktadır. Sosyal medya üzerinden işlenen hakaretler de ceza yargılamasına konu olmaktadır. Atatürk’e hakaret suçu ile ilgili hakaret etmediğiniz halde bir soruşturma geçiriyorsanız veya Atatürk’e hakaret eden birisi hakkında şikâyetçi olmak istiyorsanız bizimle iletişime geçerek profesyonel destek almanız önerilir.
