Trafik kazalarında sigorta şirketlerinin ödemesi gereken tazminat miktarları, sigorta poliçelerinde belirlenen istiap haddi ile sınırlıdır. İstiap haddi, sigortanın ödeyeceği maksimum bedeli ifade eder ve bu sınırın aşılması durumunda, sigorta şirketi ödenen fazla tazminatı araç işletene rücu ederek geri talep etme hakkına sahiptir.
İstiap haddinin aşılması durumu, özellikle ağır kazalarda ve ölümlü yaralanmalı trafik kazalarında ortaya çıkar. Kazadan dolayı sigorta şirketi, poliçede belirtilen üst limiti aşan tazminatları ödediğinde, ödemeyi yapan sigorta şirketi bu farkı kazaya sebep olan araç sahibinden veya işleteninden talep etme hakkına sahiptir. Bu durum, hem sigorta şirketinin mali dengesini korumasına hem de kusurlu tarafın sorumluluğunu üstlenmesine hizmet eder.
Araç sahibinin kusurlu sürücüye rücu hakkı da bu bağlamda önem taşır. Eğer kazaya karışan sürücü araç sahibinin izniyle hareket ediyorsa veya sürücü araç sahibi tarafından atanmışsa, araç sahibi ödenen tazminat nedeniyle sürücüye karşı rücu hakkını kullanabilir. Böylece araç sahibi, sigorta şirketine ödediği tazminatı kusurlu sürücüden talep edebilir. Bu, özellikle istiap haddinin aşılması durumunda ortaya çıkan mali sorumluluğu dağıtmak açısından önemlidir.
Trafik kazalarında sigorta şirketinin rücu hakkı, yalnızca araç sahibine değil, aynı zamanda kazaya sebep olan sürücüye karşı da uygulanabilir. Sigorta şirketi, ödemeyi yaptıktan sonra rücu talebi ile mahkemeye başvurarak veya icra takibi yoluyla ödenen tutarı geri isteyebilir. Sigorta şirketinin rücu talebi, kazanın oluş şekli, sürücünün kusur oranı ve istiap haddinin aşılması gibi kriterler dikkate alınarak değerlendirilir.
Rücu ve icra takibine karşı araç sahiplerinin veya kusurlu sürücülerin itiraz hakkı bulunmaktadır. Mahkemeler, rücu talebinde sürücünün kusur durumunu, kazanın meydana gelme şartlarını ve sigorta poliçesindeki sınırları titizlikle inceler. Bu süreçte delillerin eksiksiz sunulması, kazanın doğru tespit edilmesi ve istiap haddinin aşılmasının belgelenmesi önemlidir.
Sigorta şirketine karşı açılacak rücu davalarında da dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Rücu davası, genellikle Asliye Hukuk Mahkemesi veya sigorta şirketinin bulunduğu yerdeki mahkeme nezdinde açılır. Davada, sigorta şirketinin ödediği tutar, istiap haddinin aşılması ve kazaya sebep olan tarafın kusur oranı detaylı şekilde incelenir.
Ayrıca, sigorta şirketinin üçüncü kişilere karşı rücu hakkı da istiap haddinin aşılması durumunda gündeme gelir. Örneğin, kazada ağır yaralanan veya ölen kişilerin tazminatını sigorta ödemişse, sigorta şirketi ödemiş olduğu miktarı kazaya sebep olan üçüncü kişilerden geri talep edebilir. Bu, sigorta şirketlerinin ödemelerinin adil ve dengeli olmasını sağlayan önemli bir mekanizmadır.
Yargıtay kararları, istiap haddinin aşılması ve rücu süreçlerinde açık bir çizgi izlemiştir. Kararlarda, sigorta şirketlerinin ödemiş olduğu tazminatı geri talep etme hakkının bulunduğu, kusurlu sürücünün ve araç sahibinin sorumluluklarının net bir şekilde belirlendiği vurgulanmaktadır. Yargıtay ayrıca, istiap haddinin aşılması durumunda rücu talebinin mahkeme nezdinde haklı ve geçerli bir talep olduğunu onaylamaktadır.
Özetle, istiap haddinin aşılması durumunda sigortanın işletene rücu hakkı, hem sigorta şirketinin mali sorumluluğunu korur hem de kazaya karışan tarafların hukuki sorumluluğunu ortaya koyar. Bu süreçte doğru hukuki destek almak, hak kaybını önlemek ve tazminatların adil şekilde belirlenmesini sağlamak açısından kritik öneme sahiptir.
