Müsadere, işlenen bir suçla bağlantılı olan eşya veya kazancın devlet tarafından zorla alınması anlamına gelir. Ceza hukukunda güvenlik tedbiri olarak uygulanır. Müsadere hukukta ne demek? sorusunun cevabı; suçun işlenmesinde kullanılan, suçtan elde edilen veya suçla ilgili olduğu tespit edilen malların kişiden alınarak devlete geçirilmesidir.
Müsadere sistemi, Türk Ceza Kanunu’nun 54 ve 55. maddelerinde düzenlenmiştir ve ceza hukukunun önemli bir yaptırım mekanizmasıdır. Özellikle uyuşturucu suçları, kaçakçılık, dolandırıcılık, kara para aklama, silah kaçakçılığı gibi suçlarda sıkça uygulanır.
Müsadere Çeşitleri
Türk Ceza Kanunu’nda eşya (mal) müsaderesi ve kazanç müsaderesi olmak üzere iki temel müsadere çeşidi bulunmaktadır. Bunların yanında özel müsadere kavramı da uygulamada karşımıza çıkar.
Müsadere Usulü Nedir?
Müsadere usulü, müsadere kararı verilmesi ve infazına ilişkin takip edilen yargılama yöntemidir. Müsadere usulü nedir? sorusunun cevabı özetle; müsadereye konu eşya veya mal devlet tarafından geçici olarak el konularak muhafaza altına alınır. Savcılık tarafından müsadere talep edilir. Mahkeme kişiye ceza verilmese bile (örneğin HAGB durumunda) müsadere kararı verebilir. Karar kovuşturma aşamasında mahkeme, soruşturma aşamasında ise sulh ceza hakimliği tarafından verilebilir.
Eşya (Mal) Müsaderesi Nedir?
Eşya müsaderesi, suçta kullanılan veya suçun işlenmesine tahsis edilen eşyanın devlet tarafından alınmasıdır. Suçta kullanılan araç, ruhsatsız tabanca, uyuşturucu madde imalatında kullanılan laboratuvar ekipmanı, kaçak ürünler gibi eşyaların müsaderesine karar verilebilir. Uygulamada “eşyanın müsaderesi” sıkça görülür.
Eşya (Mal) Müsaderesi Şartları Nelerdir?
Eşya müsaderesi uygulanabilmesi için eşyanın suçta kullanılmış olması veya suça tahsis edilmiş olması, eşyanın tehlikeli olması (örneğin silah, patlayıcı madde), eşyanın suçtan elde edilmiş olması gerekir. Eşyanın mülkiyetinin şüpheli veya sanığa ait olması gerekmez. Ruhsatlı silah müsaderesi de mümkündür. Eğer silah bir suçta kullanılmışsa, ruhsatlı olsa dahi müsadere edilir.
Kazanç Müsaderesi Nedir?
Kazanç müsaderesi, suçtan elde edilen ekonomik çıkarların devlete geçirilmesidir. Buna maddi menfaat, suç geliri veya haksız kazanç da denir. Örneğin uyuşturucu ticaretinden elde edilen para, dolandırıcılık kazançları, kaçakçılıktan elde edilen gelir, yolsuzluk veya rüşvet parasının söz konusu olduğu durumlarda kazanç müsaderesine karar verilmesi mümkündür.
Kazanç Müsaderesinin Şartları Nelerdir?
Kazanç müsaderesi için suçtan doğrudan veya dolaylı kazanç elde edilmiş olması, kazancın hukuka aykırı olması, kazanca ulaşılması mümkün değilse eşdeğer para veya malın müsaderesi olması gerekmektedir.
Müsadere Zamanaşımı Kaç Yıldır?
Müsadere zamanaşımı, işlenen suçun zamanaşımıyla aynıdır. Örneğin suçun zamanaşımı 8 yıl ise, müsadere istemi de 8 yıl içinde yapılmalıdır.
Kaçakçılık Kanununa Göre Müsadere Nedir?
5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu uyarınca kaçak mal ve eşyalar, kaçakçılık yapılan araçlar, kaçakçılıktan elde edilen kazanç doğrudan müsadere edilir.
Müsadere Kararının Kaldırılması Talebi
Müsadere edilen malın iade edilmesi için müsadere kararının kaldırılması talep edilebilir. Bunun için müsadere edilen malın suçta kullanılmadığı, suça tahsis edilmediği, üçüncü bir kişinin iyi niyetli mülkiyeti olduğu ispat edilmelidir. Talep üst mahkemeye itiraz şeklinde yapılabilir.
Müsadere Kararı İnfaz Zamanaşımı
Müsadere kararının infaz zamanaşımı, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Kanunu’na göre belirlenir. Eşya müsaderesi infaz edilmezse dahi devletin hakkı düşmez, ancak pratikte 10 yıl içinde uygulanması beklenir.
Müsadere Yargıtay Kararları
Yargıtay uygulamasına göre:
- Üçüncü kişiye ait mallarda iyi niyet esası aranır.
- Suçta kullanılan araçların müsaderesi mümkündür.
- Şirket malları da müsadere edilebilir.
- Kazancın müsaderesinde mali rapor şarttır.
