İş hukukunda işçinin en temel hakkı ücret hakkıdır. İşveren, işçiye yaptığı işin karşılığında maaşını eksiksiz ve zamanında ödemekle yükümlüdür. Ancak uygulamada ücretlerin ödenmemesi, eksik ödenmesi veya geç ödenmesi sıkça karşılaşılan bir sorundur. Bu durumda işçi, ücret alacağı davası açarak hakkını mahkeme yoluyla talep edebilir.
Ücret-Maaş Alacağı Davası Nedir?
İşçinin, iş sözleşmesi kapsamında hak ettiği maaşı, prim, fazla mesai, ikramiye veya diğer ücret eklerini alamaması halinde açtığı dava türüne maaş alacağı davası denir.
Bu davada işçi, ödenmeyen ücretlerini geriye dönük maaş hesaplama yöntemiyle talep edebilir.
Ücretin Ekleri Nelerdir?
Ücret sadece aylık maaştan ibaret değildir. İşçinin hak ettiği diğer ödemeler de ücret kapsamına girer:
- Prim, ikramiye
- Fazla mesai ücreti
- Hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri
- Yemek ve yol yardımı gibi ödemeler (giydirilmiş ücrete dahildir)
Kısmi Süreli Çalışmalarda Ödenecek Ücret
Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere, tam süreli emsal işçilere göre çalıştıkları süreye orantılı maaş ödenir. İşveren, işçinin asgari ücretin altında ücret almasını sağlayacak bir düzenleme yapamaz.
Brüt-Net Ücret / Temel-Giydirilmiş Ücret Ayrımı
- Brüt ücret: Vergi ve SGK kesintileri yapılmadan önceki ücret
- Net ücret: İşçinin eline geçen ücret
- Temel ücret: İşçiye sadece işin karşılığı ödenen çıplak maaş
- Giydirilmiş ücret: Maaşa ek olarak yol, yemek, ikramiye gibi sürekli ödemelerin dahil edildiği ücret
➡ Mahkemelerde fark ücret alacağı hesaplanırken giydirilmiş ücret esas alınır.
İşçi Maaş Alacağı Davası İspatı
Ücret alacağı davasında ispat çok önemlidir. İşçi şu delilleri kullanabilir:
- Maaş bordroları
- Banka hesap dökümleri
- Tanık beyanları
- Puantaj kayıtları
➡ İşveren “işçinin maaşını ödedim” diyorsa, bunu yazılı belge ile ispatlamak zorundadır.
İşçi Ücret-Maaş Alacağı Hesaplama
Mahkeme, bilirkişi aracılığıyla hesaplama yapar.
- Geriye dönük maaş hesaplama yapılırken, işçinin çalıştığı süre, brüt-net maaşı ve ödenmeyen ekler dikkate alınır.
- Bazı durumlarda “memur geriye dönük maaş faiz hesaplama” veya KHK geriye dönük maaş hesaplama da söz konusu olabilir.
Ücretin Zamanında Ödenmemesi
İşveren, ücreti en geç ayın 20’sine kadar ödemekle yükümlüdür.
- Ücretin ödenmemesi halinde işçi çalışmaktan kaçınma hakkı kullanabilir.
- Maaşın sürekli geç ödenmesi, haklı fesih sebebi sayılır.
İşçi Ücret / Maaş Kesme Cezası
İş Kanunu’na göre işveren, işçiye keyfi olarak maaş kesme cezası veremez.
- Maaş kesintisi ancak disiplin cezası yönetmeliği veya toplu iş sözleşmesinde düzenlenmişse yapılabilir.
- Kesilen ücret mutlaka Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına yatırılmalıdır.
İşçi Maaş Alacağı Davası Zamanaşımı
Maaş alacağı davalarında zamanaşımı süresi 5 yıldır.
İşçi, iş sözleşmesi devam ederken veya sona erdikten sonra geriye dönük 5 yıl içindeki maaş alacaklarını talep edebilir.
İşçi Ücreti / Maaşı Alacak Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
- Görevli mahkeme: İş Mahkemeleri
- Yetkili mahkeme: İşçinin işini yaptığı yer mahkemesi veya işverenin merkezinin bulunduğu mahkeme
Ücret, işçinin en temel hakkıdır. Ücretin ödenmemesi, geç ödenmesi veya eksik ödenmesi halinde işçi, maaş alacağı davası açarak tüm alacaklarını yasal faiziyle birlikte talep edebilir.
➡ Ancak dava sürecinde hesaplamalar, bordrolar ve deliller çok önemli olduğundan bir işçi avukatı ile hareket etmek hak kaybını önleyecektir.
📞 Siz de ödenmeyen maaşlarınız için hukuki destek almak isterseniz bizimle iletişime geçebilirsiniz.
